نماز میت

نماز مَیّت نمازی است که واجب کفایی بوده و پیش از دفن بر جنازۀ مسلمانان خوانده می‌شود. نماز میت پنج تکبیر دارد. در آن پس از تکبیر اول شهادتین، پس از تکبیر دوم صلوات، پس از تکبیر سوم طلب مغفرت برای مؤمنان و مسلمانان، و پس از تکبیر چهارم طلب آمرزش برای میتی که برایش نماز خوانده می‌شود، انجام می‌شود و با تکبیر پنجم نماز پایان می‌یابد. نمازگزار باید رو به قبله بایستد.

نماز میت با دیگر نمازها متفاوت است و حمد، رکوع، سجده، تشهد و سلام ندارد. همچنین در آن طهارت شرط نیست؛ ازاین‌رو می‌توان آن را بدون وضو و غسل به‌جا آورد. البته رعایت شرایط سایر نمازهای واجب در آن بهتر است.

نماز میت را می‌توان هم به‌صورت جماعت و هم به‌صورت فُرادا خواند؛ اما در جماعت، مأموم هم باید تکبیرها و دعاها را بخواند.

نماز میت نزد اهل‌سنت چهار تکبیر دارد و با سلام پایان می‌یابد.

تعریف

نماز میت، به دعاهایی و تکبیرهایی گفته می‌شود که واجب است مسلمانان پس از غسل و کفن و قبل از دفن بر جنازه مسلمان بخوانند. طبق منابع فقهی در نماز میت برخی از شرایط نمازهای واجب مانند طهارت شرط نیست.^[۱] همچنین نماز میت سلام ندارد.^[۲]

نماز میت نماز نیست

به‌گفته شهید ثانی برپایه دیدگاه مشهور میان فقیهان، نماز میت نماز به‌شمار نمی‌رود و درواقع نوعی دعا برای میت است؛ چراکه نماز بدون رکوع و سجود معنا ندارد و داشتن طهارت در هر نمازی شرط است، اما نماز میت هیچ‌یک از اینها را ندارد.^[۳]

در کتاب فقه‌الرضا در روایتی از امام رضا(ع) آمده است که نماز میت، نماز نیست و فقط تکبیر است؛ زیرا نماز چیزی است که در آن رکوع و سجود باشد.^[۴]

چگونگی خواندن نماز میت

اقامه نماز میت بر جنازه محمدمهدی آصفی به امامت آیت‌الله مکارم شیرازی (قم-۱۶ خرداد ۱۳۹۴ش)

برای خواندن نماز مَیِّت، جنازه میت را رو به قبله قرار می‌دهند، به‌گونه‌ای که سر میت سمت راست و پاهایش سمت چپ نمازگزار قرار گیرد.^[۵] نمازگزار باید رو به قبله بایستد،^[۶] فاصله زیادی با میت نداشته باشد،^[۷] و نماز را ایستاده بخواند.^[۸]

نمازگزار پس از نیت نماز میت، پنج تکبیر می‌گوید که پس از هریک از چهار تکبیر اول دعاهای خاصی خوانده می‌شود و با تکبیر پنجم نماز پایان می‌یابد.^[۹]

پس از تکبیر اول شهادتین، پس از تکبیر دوم صلوات، پس از تکبیر سوم طلب مغفرت برای مؤمنان و مسلمانان و پس از تکبیر چهارم طلب آمرزش برای فردی که برای او نماز میت انجام می‌شود.^[۱۰]

اذکار و دعاهایی که پس از تکبیرهای چهارگانه، ذکر شده، عبارت‌انداز:

تکبیر	دعای مختصر	دعای مفصل
اول ←	اَشْهَدُ اَنْ لا الهَ الَّا اللَّهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً رَسوُلُ اللَّهِ	اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ الا اللَّهُ وَحْدَهُ لاشَریک لَهُ وَ اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ اَرْسَلَهُ بِالْحَقِّ بَشیراً وَ نَذیراً بَینَ یدَی السّاعَةِ[یادداشت ۱]
دوم←	اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ	اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ بارِک عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ کاَفْضَلِ ما صَلَّیتَ وَ بارَکتَ وَ تَرَحَّمْتَ عَلی اِبْرهیمَ وَ آلِ اِبْرهیمَ اِنَّک حَمیدٌ مَجیدٌ وَ صَلِّ عَلی جَمیعِ الاَنْبِیآءِ وَالْمُرْسَلینَ[یادداشت ۲]
سوم←	اَللَّهُمَّ اْغفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ	اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِناتِ وَالْمُسْلِمینَ وَالْمُسْلِماتِ الاَحْیآءِ مِنْهُمْ وَالاَمْواتِ تابِعْ بَینَنا وَ بَینَهُمْ بِالْخَیراتِ اِنَّک مُجیبُ الدَّعَواتِ اِنَّک عَلی کلِّشَیئٍ قَدیرٌ[یادداشت ۳]
چهارم←	اگر میت مرد است: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِهذَا المَیت و اگر میت زن است: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ المَیتَةِ	اگر میت مرد است: اَللّهُمَّ اِنَّ هذا عَبْدُک وَابْنُ عَبْدِک وَابْنُ اَمَتِک نَزَلَ بِک وَ اَنْتَ خَیرُ مَنْزُولٍ بِهِ اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْهُ اِلاّ خَیراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهِ مِنّا اَللّهُمَّ اِنْ کانَ مُحْسِناً فَزِدْ فی اِحْسانِهِ وَ اِنْ کانَ مُسیئاً فَتَجاوَزْ عَنْهُ وَاغْفِرِ لَهُ اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِنْدَک فی اَعْلا عِلِّیینَ وَاخْلُفْ عَلی اَهْلِهِ فِی الْغابِرینَ وَارْحَمْهُ بِرَحْمَتِک یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ [یادداشت ۴] و اگر میت زن است: اَللّهُمَّ اِنَّ هذِهِ اَمَتُک وَابْنَةُ عَبْدِک و ابنَةُ اَمَتِکَ نَزَلَتْ بِک وَ اَنْتَ خَیرُ مَنْزوُلٍ بِهِ اَللّهُمَّ اِنّا لا نَعْلَمُ مِنْها اِلاّ خَیراً وَ اَنْتَ اَعْلَمُ بِهامِنّا اَللّهُمَّ اِنْ کانَتْ مُحْسِنَةً فَزِدْ فی اِحْسانِها وَ اِنْ کانَتْ مُسیئةً فَتَجاوَزْ عَنْها وَاغْفِرْ لَها اَللّهُمَّ اجْعَلْها عِنْدَک فی اَعْلا عِلِّیینَ وَاخْلُفْ عَلی اَهْلِها فِی الْغابِرینَ وَارْحَمْها بِرَحْمَتِک یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ[یادداشت ۵] [۱۱]
پنجم←	پایان نماز	پایان نماز

نظر فقیهان اهل سنت

نماز میت نزد اهل سنت چهار تکبیر دارد. با تکبیر اول، نماز آغاز می‌شود و پس از آن حمد خداوند خوانده می‌شود. پس از تکبیر دوم،‌ صلوات می‌فرستند. بعد از تکبیر سوم برای میت دعا می‌کنند و با تکبیر چهارم و خواندن سلام،‌ نماز پایان می‌یابد.^[۱۲] البته در برخی از جزئیات این نماز در میان اهل سنت اختلاف‌نظر هست.^[۱۳]

احکام

برخی از احکام فقهی نماز میت عبارت‌اند از:

• نماز میت، واجب کفایی است؛ ازاین‌رو اگر کسی آن را خواند، وجوبش از دیگران ساقط می‌شود.^[۱۴]
• به‌گفته صاحب‌جواهر طبق دیدگاه مشهور فقیهان، خواندن چند نماز بر یک میت مکروه است.^[۱۵] به‌فتوای آیت الله سیستانی این کراهت ثابت نشده است و اگر میت از اهل علم و تقوا باشد، مکروه نیست.^[۱۶]
• نماز میت را می‌توان به جماعت خواند، ولی مأموم باید تکبیرها و دعاها را خودش بخواند.^[۱۷]
• نماز میت برای مسلمانی که به سن شش سالگی رسیده است، واجب است.^[۱۸]
• بر جنازه کافر و ناصبی نماز گزارده نمی‌شود.^[۱۹]
• در نماز میت، طهارت از حدث اکبر و حدث اصغر لازم نیست.^[۲۰] البته رعایت شرایط سایر نمازهای واجب در آن بهتر است.^[۲۱]
• نماز میت باید قبل از دفن^[۲۲] و پس از غسل و کفن خوانده شود.^[۲۳]
• اگر مسلمانی بدون نماز دفن شود، باید بر قبرش نماز خوانده شود.^[۲۴]
• می‌توان یک نماز میت را بر چند میت با هم خواند.^[۲۵]
• خواندن نماز میت در مساجد مکروه است.^[۲۶] برخی از مراجع مسجد الحرام را از این حکم استثنا کرده‌‌اند،^[۲۷] اما برخی دیگر این استثنا را نپذیرفته‌اند.^[۲۸]
• نماز میت را می‌توان با کفش هم به‌جا آورد، هرچند مستحب است که بدون کفش خوانده شود.^[۲۹]

نماز میت‌های تاریخی

نماز میت بر جنازه حضرت زهرا(س) و نماز میت بر جنازه امام خمینی از نماز میت‌هایی است که هریک از جنبه‌ای مورد توجه بوده است: به‌گفته مورخان حضرت علی(ع)، همسرش فاطمه را شبانه غسل داد^[۳۰] و بر پیکرش نماز خواند.^[۳۱] به‌گزارش طبرسی، امام حسن، امام حسین، مقداد، سلمان فارسی، ابوذر غفاری، عمار بن یاسر، عقیل بن ابی‌طالب، زبیر بن عوام، بُرَیده بن حصیب اسلمی و تعدادی از بنی‌هاشم در نماز بر جنازه حضرت زهرا(س) شرکت داشتند.^[۳۲]

علت این کار این بود که فاطمه به علی(ع) وصیت کرده بود که او را شبانه تشییع کند تا افرادی که به او ستم کرده بودند، در تشییع جنازه‌اش حاضر نشوند و بر پیکرش نماز نخوانند.^[۳۳]

نماز بر بدن امام خمینی از شلوغ‌ترین نماز میت‌ها بوده است. این نماز در خرداد سال ۱۳۶۸ش به‌امامت آیت الله گلپایگانی اقامه شد. مراسم تشییع جنازه امام خمینی را پرجمعیت‌‌ترین تشییع جنازه در تاریخ شمرده‌اند.^[۳۴]

اتحاد واقعی

1-هنگامی که دو یا چند کشور  مستقل پادشاهی،سلطنت یک پادشاه را بپذیرند و با حفظ ساختارهای سیاسی داخلی خود علاوه بر قبول یک رئیس مملکت شترک موروثی،ساختارها و نهادهای مشترکی را نیز برای تحقق این اتحاد ایجاد کنند،اتحاد واقعی به وجود آمده است.

2-در این شکل میان دولت های عضو،یگانگی در روابط خارجی به وجود می آید.

3-ازجمله اتحادهای واقعی در طول تاریخ ،اتحاد سال 1867 اتریش و مجارستان و اتحاد نروژ و سوئد است.

اتحاد شخصی

 1-اگر دو یا چند کشور پادشاهی ضمن حفظ شخصیت حقوقی-سیاسی خود دارای یک پادشاه باشند،به این مجتمع اتحاد شخصی می گویند.

2-اتحاد شخصی،تجمع دو یا چند کشور است که از حیث سازمان   بندی داخلی و صلاحیت بین المللی از یکدیگر ماتمایز مانده اما زیر چتر حمایت یک سلطان قرار گرفته اند.

3-سرنوشت کشورهای متحد به شخص معینی بستگی دارد که هرلحظه امکان بیرون شدن وی از صحنه وجود دارد، لذا چنین اتحادی نمی تواند همیشه پایدار و تغییرناپذیر باشد.

4-مانند اتحاد شخصی سال 1714 میان انگلستان و هانور و اتحاد شخصی بین هلند و لوگزامبورگ.

کشورهای چندپارچه(مرکب)

1-تجمع چندین دولت حاکم،حول یک قدرت مرکزی و سپردن برخی اختیارات سیاسی به اشخاص یا نهادهایی است که در درجه بالاتری از دولت های عضو قرار گرفته باشند.

2-این کشورها برخلاف دولت بسیط ،دارای چند مرکز سیاسی هستند و حاکمیت چند گانه ای در آن ها حکم فرماست.

3-شخصیت حقوقی-سیاسی این واحدهای عضو ،به گونه ای است که می توان به یکایک آن ها واژه دولت را اطلاق نمود.

منطقه گرایی

1-نوعی راه حل برای مدیریت امور مناطق ناهمگونی است که از نظر جغرافیایی، اقلیمی،فرهنگی،قومی،مذهبی و غیره از هم متفاوت هستند.

2-در ان شکل،کشور به مناطق متعددی تقسیم می گردد که هرکدام از این مناطق دارای اشتراکات و همسانی های خاص خود هستند.

3-منطقه گرایی نوعی عدم تمرکز اداری است.

4-در منطقه گرایی،قانونگذاری به صورت متنوع و متناسب با خصایص هر منطقه توسط دولت مرکزی انجام می گیرد.

مانند کشورهای ایتالیا و اسپانیا